Kun je “scheiden van je schoonouders”?

Allereerst is er de kwestie van het omgangsrecht van opa en/of oma met kleinkinderen na scheiding van ouders. In dat geval is sprake van ex-schoonouders voor één van de ouders maar het kan – bij verstoorde verhoudingen tussen een ouder met zijn/haar eigen ouder – extra gecompliceerd liggen. Hebben opa en oma een omgangsrecht, het recht om met de kleinkinderen om te (blijven) gaan? Wat zou de frequentie moeten zijn? Hoe moet dit gecombineerd worden met een zorgregeling die als is vastgelegd tussen ouders en het kind? En bestaat er een omgangsrecht tussen grootouders en kind als de ouders niet gescheiden zijn maar de band met schoonouders (grootouders) niet meer goed is?

Een andere situatie tijdens huwelijk waar schoonouders om de hoek komen kijken, is bij het doen van een schenking onder de bepaling dat het geld niet in de gemeenschap van goederen van het kind met de schoonzoon of -dochter valt (uitsluitingsclausule). Hoewel de band met schoonouders warm en liefdevol is, gebeurt het vaak dat schoonouders toch liever niet willen dat hun vermogen terechtkomt bij hun schoonkind. Dit kan in de praktijk soms voor pijnlijke situaties zorgen, hoe goed de verstandhouding ook is (of misschien daarna: was).  Uiteraard staat het de ontvangende echtgenoot vrij om het onder uitsluitingsclausule geschonken bedrag te gebruiken voor bijvoorbeeld een gezinsvakantie of andere dagelijkse uitgaven. Maar wat als met het geschonken geld onder uitsluitingsclausule een deel van de hypotheek is afgelost en partijen uit elkaar gaan? Ontstaat er dan een vordering van de ontvangende echtgenoot op de (beperkte) [kan dat niet weg?] gemeenschap van goederen?

Uiteraard zijn er – gelukkig – ook situaties waarbij schoonouders schoonkinderen gelijk behandelen als hun eigen kind en met de ‘warme hand’ schenken. In dat geval wordt een schoonkind gelijkgesteld met het kind als er sprake is van een huwelijk tussen kind en schoonkind en valt het schoonkind onder dezelfde vrijstelling voor de erfbelasting als het kind.

Een uitsluitingsclausule kan ook worden opgenomen in een testament. Hierdoor bepaalt een schoonouder dat alles wat het kind ontvangt uit erfenis, niet valt in enige gemeenschap waarin het kind gehuwd is. Indien een schoonouder een schoonkind wel iets wil nalaten bij testament, worden het kind en schoonkind als partners aangemerkt voor de erfbelasting, zolang partijen gehuwd zijn of geregistreerd partners. In geval kind en schoonkind samenleven, moet onder andere sprake zijn van een notarieel samenlevingscontract en inschrijving op hetzelfde adres.

Tenslotte: kan er sprake zijn van onderhoudsverplichtingen voor schoonouders en schoonkinderen? Jazeker. De wet bepaalt in artikel 1:392 van het Burgerlijk Wetboek dat ouders, kinderen, behuwd kinderen en schoonouders jegens elkaar onderhoudsplichtig zijn. Dus ook een schoonkind kan gehouden zijn een schoonouder (of andersom) financieel te onderhouden. In de praktijk komt dit echter niet vaak voor.

Kortom; hoe men zich juridisch verhoudt tot een (al dan niet geliefde) schoonouder/schoonkind is buitengewoon divers en omvat meer aspecten dan op het eerste gezicht lijkt. Heeft u vragen over een van bovenstaande situaties of wilt u nader advies over familierechtelijke of erfrechtelijke aspecten, neem gerust contact op met ons kantoor.