Afschaffing legitieme portie of niet?

Al vele jaren wordt de discussie gevoerd of de legitieme portie in het erfrecht moet worden afgeschaft. De legitieme portie is het deel waar een onterfd kind altijd recht op heeft, wat er ook in een testament is bepaald. De omvang van de legitieme portie is de helft van wat iemand op grond van de wet (zonder testament) zou hebben ontvangen. De aanspraak op de legitieme portie kan niet worden ontzegd door een erflater (de overledene). Wel kan het kind de onterving aanvaarden door de legitieme portie niet op te eisen; alleen dan krijgt het niets uit de erfenis.

Al jarenlang wordt er gediscussieerd over de vraag of de legitieme portie nog wel past in deze tijd van hertrouwen, stiefouderschap en moderne gezinssamenstellingen. Een wijziging in de gezinssamenstelling leidt niet zelden tot een wijziging van de wensen van een erflater over hoe en aan wie deze zijn vermogen wil nalaten. En dat botst wel eens met het systeem van de legitieme portie waarbij een kind van de erflater hoe dan ook, ondanks onterving, aanspraak kan maken op een deel van de erfenis.

Tegenstanders van de huidige regeling pleiten voor afschaffing van de legitieme portie omdat de erflater volledig vrij moet zijn om te beschikken over zijn nalatenschap, waartoe ook behoort het recht om een kind geen cent uit de erfenis te laten krijgen. Waarom zou een erflater bijvoorbeeld moeten toelaten dat een kind met wie de relatie ernstig verstoord is toch een deel van de erfenis krijgt, ten kosten van het erfdeel van zijn andere kinderen? Voorstanders van de huidige regeling hechten aan het karakter van de legitieme portie als uitdrukking van de onbreekbare band tussen de erflater en zijn kind.

Hoewel de weerstand tegen de huidige regeling van de legitieme portie lijkt te groeien, geldt die regeling nog altijd.

Zolang de wet niet wijzigt, kan een onterfd kind dus aanspraak op de legitieme portie maken.

Heeft u vragen over de aanspraak op of de omvang van uw legitieme portie? Of juist over de mogelijkheden van onterving? Neem gerust contact met ons op voor nader advies.

Jolanda van Dam-Lolkema, juli 2022